Dracht en bevalling
Tijdens de dracht en bevalling zijn er veel dingen om aan te denken; ook situaties waar u liever niet in terecht wilt komen.
Aan de hand van dit artikel weet u wat te doen met uw zwangere teef en de puppy’s.
Voer tijdens de dracht
De zwangere teef moet goed uitgebalanceerd voer krijgen, bijvoorbeeld een compleet hondenvoer van een gerenommeerd merk. De eerste vijf weken van de zwangerschap hoeft ze niet extra gevoerd te worden, maar dit is wel nodig na de vijfendertigste dag.
Het is dan verstandig langzaam over te stappen op een voeding die meer eiwitten bevat. Ze mag dan 10 tot 15 procent meer voer per week erbij krijgen tot aan de bevalling.
Omdat de pups in de baarmoeder het snelst groeien in de tweede helft van de zwangerschap betekent dit dat de teef (ruim) de helft meer voer dan normaal eet vlak voor de bevalling.
Het voer moet voortdurend beschikbaar zijn of in drie - vier maaltijden per dag aangeboden worden.
De teef zal de dagen voor de bevalling minder eten omdat haar buik gevuld is met de pups. De maag kan dan niet zo vol worden.
Zeker dan is het belangrijk meerdere keren kleine beetjes voer aan te bieden.
Na de bevalling gaat de moeder steeds meer melk maken, dit gaat door tot de derde of vierde week na de bevalling. Ze eet dan soms wel vier keer meer dan normaal.
Extra vitamines of mineralen hoeft u niet te geven als ze hondenvoer eet wat kwalitatief goed en compleet is. Zorg ook altijd voor voldoende vers drinkwater.
Als de pups drie of vier weken oud zijn, gaan ze naast moedermelk langzaam over op vast voedsel. U kunt de moeder dan langzaam steeds wat minder voer gaan geven zodat ze minder melk gaat geven.
Als de pups zes tot acht weken oud zijn, drinken ze geen moedermelk meer. De overgang van moedermelk naar vast voedsel wordt spenen genoemd en moet heel geleidelijk gebeuren, anders kan de moeder melkklierontsteking krijgen.
Een gezonde teef weegt na de bevalling vaak vijf tot tien procent meer dan normaal. Enig gewichtsverlies tijdens het melk geven is niet zo erg, maar meestal zullen ze op gewicht blijven.
Benodigdheden bevalling
Een zwangere teef zal op zoek gaan naar een geschikte plek om haar jongen op de wereld te zetten. Ze zoekt een rustige, beschutte en tochtvrije plek waar ook de temperatuur aangenaam is (24 - 27 graden).
Het beste is om een zogenaamde werpkist aan te schaffen. Hierin moet de teef languit kunnen liggen met voldoende ruimte voor de pups. Werpkisten hebben een opstaande rand waar de moeder makkelijk overheen kan stappen, maar de pups niet.
Zorg ervoor dat de werpkist al enkele weken klaar staat, zodat ze aan de plek kan wennen.
Een teef kan tijdens de bevalling altijd nog besluiten dat een andere plek geschikter is. Probeer haar dan niet op andere gedachten te brengen, want rust is in deze fase erg belangrijk! Alle vormen van stress zorgen ervoor dat de bevalling langer duurt.
De meeste teven vinden het erg belangrijk dat de eigenaar bij de bevalling is, ze zijn dan vaak rustiger.
De bevalling
Op de dag van bevalling zal de teef vaak minder eetlust hebben en als het bijna zover is kan ze zelfs gaan braken. Verder zal ze veel gaan graven in de werpkist (of buiten als ze de kans krijgt), frequent urineren, ontlasten en zichzelf in het genitale gebied vaak schoonlikken. De ontlasting kan dan ook wat dun zijn.
De melkklieren die opzwellen en waar melk uit te halen is, is niet zo betrouwbaar. Dit is vaak al meerdere dagen voor de bevalling mogelijk.
Hou tijdens de bevalling bij wanneer de teef is begonnen met persen, wanneer de pups geboren werden etc. Op deze manier kan snel bekeken worden of ingegrepen moet worden bij problemen.
Lichaamstemperatuur
De lichaamstemperatuur van de teef vertelt u wanneer u ongeveer de bevalling kunt verwachten. U kunt vanaf de 55ste dag drie keer per dag de temperatuur opnemen. Gebruik hiervoor een digitale thermometer die u in de anus steekt.
Tussen 12 en 24 uur voor de geboorte van de eerste pup ziet u een daling van de temperatuur. De daling varieert van 0,5 - 1,5 graden en is dus niet altijd heel duidelijk herkenbaar.
Tijdens de temperatuurdaling kan de teef rillen. Tussen de laagst gemeten temperatuur en de bevalling kan een halve tot hele dag zitten.
Tijdens de bevalling stijgt de temperatuur weer, tot 39,3 - 39,4 graden, dit kan enkele dagen aanhouden. Daarna hoort de lichaamstemperatuur weer normaal te worden, namelijk tussen 38 en 39 graden.
Lees ook: koorts bij honden
Uitvloeiing
Soms kunt u wat slijmerige uitvloeiing uit de vagina zien, de bevalling kan dan nog één of twee dagen op zich laten wachten.
Als de uitvloeiing echter groenig of bloederig wordt en de teef zichzelf regelmatig schoon likt, kan ervan uit worden gegaan dat de bevalling begonnen is.
De geboorte
In de volgende fase van de bevalling krijgt de teef weeën. In de eerste fase hebben we te maken met de ontsluitingsfase, waarbij de geboorteweg wordt voorbereid op de volgende fase: de uitdrijving.
Tijdens de ontsluitingsfase hebben honden vaak geringe samentrekkingen van de baarmoeder, ze hijgen veel en graven in de werpkist. De ontsluitingsfase kan 6 - 12 uur in beslag nemen.
Hierna volgt de uitdrijvingsfase. De baarmoeder zal zich samentrekken en de teef gaat echt persen; zo worden de pups richting de baarmoedermond en vagina gedreven.
Zodra de eerste pup in de bekkenholte wordt gedrukt, gaat de teef nog harder persen. Vaak doet ze dit liggend, gehurkt of staand. Vaak ademen de teven in deze fase sneller en drinken ook meer.
Op de eerste pup wordt vaak wat langer (tot enkele uren) geperst om de geboorteweg op te rekken. Dit is zeker het geval als de teef voor de eerste keer aan het bevallen is. Zodra de vruchtblaas of de pup zelf te zien is, mag ze maximaal één uur persen.
Een teef die voor de eerste keer bevalt, kan schrikken van de bewegingen en geluiden van de pup. Ze kan de pup zelfs oppakken en proberen te begraven. Let hierbij op dat de pup geen wonden op loopt.
Leg eventueel de eerste pup even apart in een warme omgeving. Na de geboorte van de tweede pup worden de meeste teven rustiger en gedragen zich als ervaren moeders. Leg de eerste pup zo snel mogelijk weer bij de moeder.
De pups kunnen geheel in de vliezen geboren worden, de teef trekt ze meestal vlot kapot en likt de jongen schoon. Daarna zal ze de navelstreng doorbijten. Let op dat ze dit niet te dicht bij de buik van de pup doet omdat de buikwand nog erg zwak is.
Mocht de teef het zelf niet vlot doen, verwijder dan zelf de vliezen om de pup en verwijder slijm en vocht uit het bekje en de neus van de pup.
Bind de navelstreng twee - drie centimeter vanaf de buik van de pup met flosdraad en knip deze door aan de kant van de nageboorte.
Een andere methode is de navelstreng vijf centimeter vanaf de pup sterk afknijpen. Als u loslaat, mag er geen bloed meer door dat deel van navelstreng stromen en blijft het wit. Dan kunt u de navelstreng aan de kant van de nageboorte doorknippen.
Tussen de geboorte van de pups zit gemiddeld 45 minuten als de teef veel aan het persen is. Er is nog geen reden tot bezorgdheid als deze tijd oploopt tot één tot twee uur, maar de moeder mag dan niet persen.
Er zijn zelfs teven die tussen de eerste groep pups en de tweede helft in slaap vallen. Dit is niet abnormaal en heeft te maken met een bepaald deel van het zenuwstelsel dat geactiveerd wordt bij een bevalling.
Als de teef langdurig aan het persen is zonder resultaat, kan er iets mis zijn.
Nageboorte of placenta
De placenta wordt meestal na de geboorte van een pup uitgedreven, maar dit is niet altijd zo. De nageboortes worden door de teef vaak (snel) opgegeten, er zitten veel voedingsstoffen in.
Laat haar echter niet meer dan vijf placenta’s eten, ze kan er dan diarree van krijgen. Er moeten evenveel placenta’s als pups geboren worden; als deze achterblijven, kunnen ze voor ernstige (soms levensbedreigende) problemen zorgen.
Als de bevalling misgaat
Het is belangrijk contact op te nemen met uw dierenarts wanneer:
- de bevalling te lang duurt: er binnen één uur na het verschijnen van de eerste vruchtblaas er nog geen pup geboren is;
- de teef langdurig aan het persen is zonder geboorte;
- er nog pups in de baarmoeder zitten maar de teef al twee uur niet meer heeft geperst;
- de teef plotseling erg rustig/sloom is of juist erg paniekerig wordt;
- er te weinig placenta’s met de geboorte gekomen zijn;
- er stinkende uitvloeiing of grote hoeveelheden bloed uit de vagina komen;
- de teef de pups niet wil accepteren, er kan dan sprake zijn van melkklierontsteking;
Het kan mogelijk zijn dat er tot een keizersnede besloten wordt.
Na de bevalling
De teef is na de bevalling vaak heel moe en wil veel slapen. Het is normaal dat ze veel slaapt, de pups goed verzorgt en een tevreden indruk maakt.
De teef wil vaak niet net na de bevalling uit de werpkist komen om te eten. Bied daarom wat voedsel aan in de werpkist.
De ontlasting van de teef kan in de dagen na de bevalling wat dun zijn door het eten van de nageboortes. Ook de eetlust kan hierdoor verminderd zijn, dit moet in de dagen na de bevalling weer normaal worden.
Uitvloeiing
De uitvloeiing uit de vagina is de eerste tijd na de bevalling overwegend groen gekleurd, maar wordt al snel rood.
Na acht - veertien dagen wordt de kleur van de uitvloeiing lichter en vervolgens doorzichtig en slijmerig.
Drie weken na de bevalling moet de uitvloeiing bijna geheel gestopt zijn, soms komt er met het urineren nog wat slijmerige, groen-/bruinige uitvloeiing mee.
Melkklieren
Het is verstandig de melkklieren te controleren. Ze horen soepel aan te voelen en het mag niet pijnlijk zijn. Pijnlijke melkklieren, waar u dikke schijven in kunt voelen en afwijkende melk (bijv. bloed erbij) wijst op een melkklierontsteking. Als dit het geval is, neem dan contact op met uw dierenarts.
Wees er altijd van bewust dat de teef zal aangeven wat zij en haar pups nodig hebben. Voor meer informatie over het verzorgen van pasgeboren puppy’s, klik hier.
Naar de dierenarts
Als de puppy's zes weken oud zijn krijgen ze hun eerste inenting en zullen ze dus voor het eerst bij de dierenarts komen. Tijdens dit bezoek is het ook al mogelijk om de pups te laten chippen, registreren en een paspoort voor ze aan te vragen. Het is in Nederland verplicht dat alle pups binnen zeven weken na geboorte gechipt, geregistreerd en een paspoort hebben. Om de pups te laten registreren en chippen vraagt u als eerste eigenaar eerst zelf een UBN nummer aan, ook als u eenmalig een nestje heeft. Zonder dit nummer mag de dierenarts de pups niet chippen of registreren. Lees ook: chippen hond
Wilt u graag de pups laten wennen aan de dierenarts, of wilt u graag meer vragen stellen over het grootbrengen van puppy's? Kom dan langs voor een gratis puppyconsult.