Welke kijkoperaties zijn er allemaal?
Afhankelijk van waar gekeken wordt, krijgt de kijkoperatie een andere naam:
- bij een arthroscopie wordt in het gewricht gekeken
- bij een bronchoscopie in de luchtwegen
- een rhinoscopie brengt de binnenkant van de neus in beeld
- bij een vaginoscopie kijken we in de vagina
- bij een laparoscopie in de buik
- en bij een thoracoscopie in de borstholte
- via de bek van het dier - de endoscopie
Voordeel van een kijkoperatie
Het voordeel van een kijkoperatie is dat er gemiddeld twee of drie kleine gaatjes gemaakt worden in plaats van een grote operatiewond. Kleinere wondjes betekent minder pijn, minder kans op infecties en snellere revalidatie.
Door het gebruik van een camera blijft het zicht op het te opereren gebied hetzelfde of zelfs uitvergroot.
Voor elke operatie is er een scoop nodig, licht, een camera en een tv-scherm. Soms is er nog bijkomend water of lucht nodig voor een beter beeld. Een scoop is een soort lenzensysteem dat ervoor zorgt dat kleine beelden worden uitvergroot.
Starre en flexibele scopen
Er bestaan twee soorten scopen: starre en flexibele. Starre scopen zijn metalen buizen die in een kleine ruimte worden gebruikt. Meestal staat de lens in een hoek ten opzichte van de lengte van de buis. Door de buis rond te draaien kunt u rondkijken.
Starre scopen
Starre scopen worden vooral gebruikt in kleine ruimtes zoals gewrichten, de blaas of de neusholte. Ook voor de endoscopische castratie wordt een starre scoop gebruikt.
Flexibele scopen
Flexibele scopen zijn, zoals het woord het zelf zegt flexibel: zij kunnen bewegen en zo alle kanten op kijken. Ze worden vooral gebruikt om in de maag en darmen te kijken. Deze scopen gaan altijd via natuurlijke openingen het lichaam in: de mond, de neus, of de darm.
Bij grote honden kunnen we met een flexibele scoop in de neus kijken, bij kleinere dieren is het gebruik van de kleinste flexibele scoop beperkt tot de keelholte en de achterkant van de neusholte. Voor de kleinere neusgangen wordt een starre scoop gebruikt.
Soorten kijkoperaties bij honden
Er zijn verschillende soorten kijkoperaties bij honden mogelijk. Hieronder worden een aantal veelvoorkomende technieken uitgelegd.
Arthroscopie
Bij een arthroscopie kijken we in een gewricht. De arthroscopie wordt toegepast in de volgende situaties:
- Honden met bepaalde vormen van elleboogdysplasie, zoals OCD en LPC, welke in het algemeen prima en ook beiderzijds tegelijk met behulp van arthroscopie te behandelen zijn.
- Bij knieproblemen zoals voorste kruisbandletsels en meniscusafwijkingen. De arthroscopie wordt dan ingezet, alvorens bijvoorbeeld een stabilisatie uit te voeren middels een TTA.
- Honden met aandoeningen van het schoudergewricht en het hakgewricht zijn de derde groep van arthroscopie patiënten.
De arthroscopie wordt uitgevoerd via meestal twee, soms drie kleine sneetjes. Het infectiegevaar is hierdoor aanmerkelijk kleiner. Bovendien hebben de honden achteraf minder pijn en is de revalidatie korter.
Lees ook: arthroscopie.
Laparoscopie
Bij een laparoscopie kijken we in de buik. Bijvoorbeeld in het geval van een laparoscopische sterilisatie. Bij een klassieke sterilisatie was een grote snee in de buik nodig. Bij de kijkoperatie slechts twee tot drie kleine gaatjes.
Tijdens de scopie wordt de buik opgeblazen met koolstofdioxide: hierdoor wordt het volume van de buik groter en kan de camera veilig langs de organen worden bewogen.
Lees meer over laparoscopie bij hond.
Thoracoscopie
Thoracoscopie is kijken in de borstkas. In de borstkas bevinden zich de longen, het hart en de belangrijkste grote bloedvaten. Bij jonge dieren vinden we ook nog de thymus (zwezerik), die een rol speelt bij de afweer. Op latere leeftijd verschrompelt dit orgaan.
Scopie van de borst is een belangrijke aanwinst in de diagnose van problemen in de borstkas. Met name het hart kan goed onderzocht worden met behulp van een echo, maar afwijkingen dieper in de borstkas zijn voor de echo onzichtbaar. Echogolven kunnen namelijk niet door de lucht in de longen heen.
Inbrengen van de thoracoscoop
De scoop kan op twee manieren worden ingebracht:
- Tussen twee ribben een opening maken. Op deze manier kan maar één thoraxhelft beoordeeld worden. De borstkas wordt namelijk in twee helften gedeeld door een soort bindweefselgordijn, het mediast. Als er op een röntgenfoto al gezien is dat het probleem zich aan één kant bevindt, is dit de meest directe methode.
- Een andere manier is de scoop inbrengen via de buik, net onder het borstbeen en door het middenrif heen. Op deze manier zijn beide thoraxhelften te beoordelen. Vaak kan met kijken alleen al een diagnose worden gesteld, maar voor de zekerheid kunnen er ook biopten worden genomen van afwijkende structuren. Met deze techniek is het ook mogelijk om een deel van het hartzakje te verwijderen (zoals nodig is bij een hart tamponade).
Beademing van uw hond of kat
Erg belangrijk bij een thoracoscopie is de beademing van de uw hond of kat. Omdat er een opening gemaakt wordt in de borstkas valt de onderdruk weg. De onderdruk zorgt ervoor dat de longen opengaan als de ribben bij het ademen uitzetten.
Zonder die onderdruk vallen de longen los van de borstwand en kan de hond niet meer zelf ademen. Daarom moet hij actief beademend worden.
Na de operatie moet een drain in de borstholte achterblijven om nog vocht en resterende lucht uit de borst te kunnen verwijderen. Meestal kan deze drain na een dag of twee verwijderd worden.
Bronchoscopie
Met name brachycephale rassen (kortsnuitigen, zoals bulldoggen) hebben nogal eens last van chronische longproblemen. Vaak helpt een antibioticakuur, maar soms blijft het probleem bestaan.
Dan kunnen we met een bronchoscopie in de luchtpijp en longen gaan kijken. Door een biopt te nemen van het slijm in de bronchen kan worden onderzocht welke boosdoeners de benauwdheid veroorzaken.
Longspoeling
Omdat de scoop een bepaalde afmeting heeft, kunnen we niet in de kleinste vertakkingen van de longen kijken. We kunnen toch informatie krijgen over ziektekiemen in deze diepere delen door middel van een longspoeling.
Er wordt een kleine hoeveelheid steriel fysiologisch water in een stukje long gebracht en meteen weer opgezogen. De cellen en het slijm dat zo verzameld wordt, kan helpen bij een betere behandeling.
Endoscopie
In tegenstelling tot de hierboven besproken kijkoperaties, gebeurt een endoscopie altijd via een natuurlijke lichaamsopening. Omdat dat ongemakkelijk is, gaan de meeste honden hiervoor onder volledige narcose.
Met behulp van een flexibele scoop met camera kunnen allerlei lichaamsholtes bekeken worden: de neus, de keel, de luchtpijp, het eerste stuk van de grote bronchiën, de slokdarm, de maag en de endeldarm.
Via een werkkanaal in de scoop kunnen tangetjes worden ingebracht om biopten te nemen of voorwerpen vast te pakken. Het voordeel is dat er niet gesneden hoeft te worden om naalden, kettinkjes, muntjes, speelgoedbeestjes of ander niet-eetbare dingen uit de maag te halen. Daardoor is de hond meteen na de scopie weer hersteld.
Een endoscopie bij de hond - afbeelding vergroten
Scherpe voorwerpen
Soms is het mogelijk om voorwerpen uit de maag te halen met de scopie. Maar in sommige gevallen zijn de voorwerpen zijn te gevaarlijk om opnieuw door de slokdarm terug te trekken. Denk daarbij aan hele scherpe stukken glas. Ook is soms een ingeslikt vastzittend voorwerp niet zichtbaar, zelf met een scopie omdat de maag bijvoorbeeld nog vol zit met eten.
In deze gevallen moet de maag toch via een normale operatie geopend worden en leeggemaakt.
Coloscopie
We kunnen ook langs de anus het lichaam binnen gaan: op deze manier kunnen we de dikke darm bekijken (coloscopie) en biopten nemen. Dit is nuttig om het type van darmontsteking vast te stellen. Zo kan er een optimaal behandelingsplan worden opgesteld.
Samenvattend kunnen we stellen dat we met de kijkoperatie techniek overal in het lichaam kunnen kijken via kleine openingen.
Ook kunnen er kleine ingrepen gedaan worden en biopten genomen voor een diagnose van een inwendig probleem.
Steeds meer mogelijk
De besproken technieken zijn slechts een kleine greep uit de verschillende mogelijkheden. In de toekomst zullen steeds meer operaties via een kijkoperatie kunnen worden uitgevoerd met als grote voordeel: het dier heeft minder pijn en er is minder tijd nodig om weer helemaal te herstellen.