Wat is FIP?
Feline infectieuze peritonitis, oftewel FIP, wordt veroorzaakt door een katten corona virus. Alhoewel het familie is van het corona virus dat COVID bij de mens veroorzaakt, is het echt een ander virus.
Het leven van een kat met FIP was tot op heden erg onzeker, vaak stierf de kat binnen afzienbare tijd. Een recente ontwikkeling in de behandeling van FIP brengt daar mogelijk verandering in.
Gemiddeld zijn ongeveer 90% van de katten afkomstig van een fokker besmet en tot 50% van de katten die alleen wonen. Over het algemeen veroorzaakt het corona virus geen verschijnselen, al kan het heel af en toe milde diarree veroorzaken. Meestal maken we ons daarom niet al te druk over de aanwezigheid van dit virus.
Bij een heel klein deel van de katten kan het virus echter muteren en FIP gaan veroorzaken. We weten nog niet precies waarom dit bij de ene kat wel en de andere kat niet gebeurt. Wel weten we dat bepaalde katten een hoger risico lopen:
- katten jonger dan 2 jaar;
- raskatten;
- katten uit een multikat-huishouden;
- katten die net een stressvolle situatie hebben meegemaakt, zoals een verhuizing, een bezoek aan de dierenarts of een andere ziekte, zoals niesziekte.
‘Kattenziekte’ FIP
Hoewel kattenziekte een veel gebruikte benaming is van een ander virus. Komt FIP, net als kattenziekte, alleen bij katten voor. FIP staat voor Feline Infectieuze Peritonitis. Dat betekent besmettelijke buikvliesontsteking bij de kat.
Wat zijn de symptomen van FIP?
Katten met FIP hebben vaak koorts en vallen af. De symptomen zijn ook afhankelijk van welke vorm van FIP de kat heeft. Deze zijn te onderscheiden in natte FIP en droge FIP.
Natte FIP:
- de kat ontwikkelt vloeistof in één of meerdere lichaamsholtes, zoals vocht in de buik en/of de borstholte.
Droge FIP
- er ontstaat geen vocht, maar treedt er granuloomvorming op (bepaald type ontsteking waarbij ontstekingscellen ophopen). Deze granulomen kunnen in veel verschillende organen ontstaan, waardoor de verschijnselen van kat tot kat kunnen variëren. Een variant van droge FIP is “oculaire FIP” waarbij de ogen zijn aangedaan, vaak door een ontsteking binnen in het oog. Een andere variant van droge FIP is “neurologische FIP” waarbij er een ontsteking is ergens in het zenuwstelsel, zoals in de hersenen, maar ook in het ruggenmerg.
Is FIP besmettelijk?
Het corona virus bij katten is een ander virus dan het corona virus bij mensen. Mensen kunnen dan ook niet besmet worden met het katten corona virus en katten kunnen geen FIP krijgen van ons COVID-virus. We denken dat de ziekte FIP niet overgedragen kan worden tussen katten onderling. Wel weten we dat nestgenootjes van een kat met FIP een grotere kans hebben om ook FIP te krijgen.
Diagnose FIP
FIP is een hele moeilijke ziekte om te diagnosticeren omdat de verschijnselen vaak vaag zijn en kunnen variëren van kat tot kat. FIP kan dus lijken op een heleboel andere ziektes. Er is dan ook vaak geen 100% zekere diagnose mogelijk. Het is een kwestie van alle puzzelstukjes bij elkaar leggen en kijken of FIP meer of minder waarschijnlijk is. De dierenarts zal meestal een aantal testen doen:
- bloedonderzoek;
- urineonderzoek;
- oogonderzoek;
- beeldvorming (zoals een echo-onderzoek) van de buik- en/of de borstholte;
- monsters nemen.
Als er ergens een ophoping van vloeistof wordt gevonden, wordt hiervan een monster afgenomen, omdat het onderzoek hiervan erg kan helpen in de beslissing of er wel of geen sprake is van FIP. Als er afwijkend uitziende organen worden gevonden tijdens het echografisch onderzoek, kunnen deze aangeprikt worden met een dun naaldje om cellen te verzamelen. Uiteindelijk kan er een totaalplaatje worden gemaakt met het signalement van jouw kat (ras, leeftijd), verschijnselen en testuitslagen waardoor de diagnose FIP meer of minder zeker wordt.
Het is heel belangrijk om de diagnose zo zeker mogelijk te weten, om te voorkomen dat andere ziektes gemist worden en u voor niets gaat starten met een lange en kostbare FIP behandeling. Daarnaast willen we absoluut niet dat deze medicatie tegen FIP ‘zomaar’ wordt ingezet, in het kader van ‘baat het niet dan schaadt het niet’, omdat er een kans is dat er resistentie op gaat treden, waardoor katten die echt FIP hebben niet langer goed geholpen kunnen worden.
Levensverwachting FIP
Tot voorkort was FIP een ziekte waar katten eigenlijk altijd aan stierven. Hoelang de kat nog te leven heeft is afhankelijk van de fase van de ziekte op het moment van diagnose. Uit recente studies naar de behandeling van FIP met het antivirale middel GS-441524, blijkt FIP veilig en effectief te behandelen bij zowel natte als droge FIP. Tot op heden is er in Nederland geen geregistreerd product beschikbaar. Dit betekent dat aanschaf van en behandeling met het middel illegaal is.
Behandeling FIP
Tot voorkort stierven katten bijna altijd aan de kattenziekte FIP. In 2018 heeft Dr. Pedersen, een vooraanstaand professor in interne diergeneeskunde uit de VS, een baanbrekende studie gepubliceerd. Hieruit bleek het antivirale middel GS-441524, dat onder de huid met een injectie wordt toegediend voor gedurende 12 weken, veilig en succesvol in de behandeling van natte FIP. Verdere studies toonden aan dat het middel (in een hogere dosering) ook succesvol is in de behandeling van droge FIP. Nieuwe onderzoeken hebben daarnaast aangetoond dat behandeling met tabletten of capsules met GS-441524 ook succesvol is.
Op dit moment is er in Nederland geen geregistreerd product beschikbaar. Dit heeft gezorgd voor een ware explosie aan zwarte markt formuleringen van GS-441524 via het internet. Het probleem hiermee was en is dat niemand deze medicatie controleert en dat het dus niet duidelijk is wat deze producten bevatten en of ze veilig zijn. Daarnaast is het voor dierenartsen illegaal om deze producten te kopen en voor eigenaren illegaal om deze producten toe te dienen aan hun kat.
Legale behandeling van FIP
In het Verenigd Koninkrijk en in Australië is sinds iets meer dan een jaar legale behandeling mogelijk met GS-441524 (als tabletten) en de pro-drug hiervan Remdesivir, welke gegeven wordt als injectie onder de huid of in de ader. Er zijn inmiddels meer dan 1500 katten op deze manier behandeld, en er wordt nog steeds veel onderzoek gedaan. In Nederland was deze behandeling tot voorkort helaas nog niet legaal mogelijk. Hier komt nu verandering in. De apotheek van de Faculteit Diergeneeskunde in Utrecht kan vanaf heden zowel GS-441524 als Remdesivir leveren.
Omdat het middel in Nederland nog nieuw is, is het belangrijk om goed te bekijken hoe katten erop reageren. Daarom is het voorlopig alleen beschikbaar voor katten die meedoen aan de FIP studie, waar onze kliniek AniCura Haaglanden in Rijswijk aan meewerkt.
DIerenarts Marieke Knies leidt het onderzoek naar de nieuwe FIP medicatie. In de video volgen we haar tijdens de intake van enkele patienten. Ook vertelt ze inhoudelijk over FIP en de studie.
Lees verder over de behandeling van FIP.